ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM – NHÂN TỐ QUYẾT ĐỊNH THÚC ĐẨY SỰ CHÍN MUỒI THỜI CƠ VÀ THẮNG LỢI CỦA CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945

Chủ nhật - 10/08/2025 22:49 61 0
      Chủ nghĩa Mác - Lênin chỉ rõ: Thời cơ cách mạng chỉ trở thành hiện thực khi có một đội tiên phong đủ bản lĩnh, trí tuệ và quyết đoán để chớp lấy, tổ chức lực lượng hành động. Tư tưởng vĩ đại đó vẫn vang vọng và sống động trong từng trang sử dân tộc Việt Nam. Một trong những minh chứng hùng hồn nhất cho nghệ thuật nắm bắt thời cơ là Cách mạng Tháng Tám năm 1945. Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám là một trong những mốc son chói lọi nhất trong lịch sử dân tộc Việt Nam, kết thúc hàng chục năm ách đô hộ của thực dân, phát xít, đưa nhân dân ta bước vào kỷ nguyên mới – kỷ nguyên độc lập, tự do và làm chủ vận mệnh dân tộc. Thắng lợi vĩ đại đó là sự kết tinh của nhiều nhân tố khách quan và chủ quan, trong đó, Đảng Cộng sản Việt Nam chính là nhân tố trung tâm, quyết định, thúc đẩy sự chín muồi của thời cơ và đưa cách mạng đến thắng lợi trọn vẹn.
Ngày 2 tháng 9 năm 1945, tại Quảng trường Ba Đình - Hà Nội, Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ Lâm thời trịnh trọng đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Nhà nước công - nông đầu tiên ở Đông Nam Á, mở ra một kỷ nguyên mới trong lịch sử dân tộc Việt Nam - kỷ nguyên độc lập, tự do
Ảnh Tư liệu.
      1. Đảng Cộng sản Việt Nam - người vạch đường và dẫn dắt cách mạng Việt Nam theo đúng quy luật lịch sử
       Trước khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời (3/2/1930), các phong trào yêu nước của nhân dân ta dù anh dũng nhưng đều thất bại do thiếu một tổ chức lãnh đạo thống nhất, thiếu đường lối cách mạng đúng đắn. Trong bối cảnh đó, sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam là bước ngoặt lịch sử mang tính tất yếu. Ngay từ khi thành lập, Đảng đã xác định rõ nhiệm vụ trung tâm của cách mạng Việt Nam là giải phóng dân tộc, đưa đất nước đến độc lập hoàn toàn.
      Tư tưởng chỉ đạo nhất quán của Đảng thể hiện xuyên suốt trong các văn kiện quan trọng như: Chánh cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt của Đảng Cộng sản Việt Nam do Nguyễn Ái Quốc soạn thảo, tháng 2/1930 xác định rõ mục tiêu: “Đánh đổ đế quốc chủ nghĩa Pháp và bọn phong kiến. Làm cho nước Nam hoàn toàn độc lập”(1). Các Hội nghị Trung ương từ năm 1939 đến năm 1945, đặc biệt là Hội nghị Trung ương lần thứ 8 (5/1941) Đảng chuyển hướng chỉ đạo chiến lược đặt nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng đầu. “Hiện nay, nhiệm vụ giải phóng dân tộc là nhiệm vụ bức thiết nhất của cách mạng Đông Dương. Bất kỳ công tác gì cũng phải nhằm vào nhiệm vụ ấy mà làm”(2), đưa độc lập dân tộc lên hàng đầu, đặt cơ sở cho việc lựa chọn thời cơ cách mạng và phương thức khởi nghĩa thích hợp.
      2. Đảng chuẩn bị toàn diện về lực lượng, điều kiện và cơ sở cách mạng
      Cùng với việc xác định đúng đắn đường lối, Đảng đã có quá trình chuẩn bị lâu dài, bài bản và toàn diện cho Tổng khởi nghĩa. Thông qua các phong trào đấu tranh như: phong trào Xô viết Nghệ - Tĩnh (1930 - 1931), cao trào dân chủ (1936 - 1939) và cao trào giải phóng dân tộc (1939 - 1945), Đảng từng bước xây dựng lực lượng chính trị và vũ trang rộng khắp, sâu rễ bền gốc trong nhân dân.
      
Sự ra đời của Mặt trận Việt Minh (1941) là điểm nhấn then chốt, tập hợp mọi tầng lớp, giai cấp yêu nước thành một khối đại đoàn kết toàn dân. Các tổ chức cứu quốc, các đội tự vệ, đội tuyên truyền, đội du kích phát triển rộng rãi. Đặc biệt, sự thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân (22/12/1944) và sau đó là Việt Nam Giải phóng quân (tháng 4/1945) chính là bước chuẩn bị lực lượng vũ trang quan trọng nhất.
      Bên cạnh đó, hệ thống căn cứ địa được xây dựng rộng khắp, tiêu biểu là căn cứ Việt Bắc đã trở thành trung tâm chỉ đạo, huấn luyện và hậu cần cho toàn quốc. Đảng đã từng bước xây dựng nên một lực lượng cách mạng cả về chính trị, quân sự và quần chúng, sẵn sàng cho cuộc Tổng khởi nghĩa.
      3. Đảng nhạy bén, chủ động chớp thời cơ cách mạng
      Một trong những biểu hiện nổi bật vai trò quyết định của Đảng là sự nhạy bén chính trị và khả năng chớp thời cơ cách mạng. Thời điểm đó, tình hình chính trị vô cùng phức tạp, phát xít Nhật đảo chính hất cẳng Pháp (09/3/1945). Việc nắm bắt thời cơ được thể hiện ngay khi Đảng đưa ra những dự báo về tình thế cách mạng để dân tộc Việt Nam vùng lên giành chính quyền về tay Nhân dân. Ngay trong đêm đó, Hội nghị Ban Thường vụ Trung ương mở rộng quyết định “Phát động một cao trào kháng Nhật cứu nước làm tiền đề cho cuộc tổng khởi nghĩa”(3). Ngày 12/3/1945, Trung ương Đảng ra Chỉ thị “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”, trong đó phân tích: "Mặc dù tình hình chính trị khủng hoảng sâu sắc, nhưng điều kiện khởi nghĩa ở Đông Dương chưa thực sự chín muồi"(4) và dự báo những cơ hội tốt "sẽ giúp cho những điều kiện khởi nghĩa ở Đông Dương chín muồi một cách mau chóng và một cao trào cách mạng nổi dậy: Chính trị khủng hoảng (quân thù không rảnh tay đối phó với cách mạng); Nạn đói ghê gớm (quần chúng oán ghét quân cướp nước); Chiến tranh đến giai đoạn quyết liệt (Đồng minh sẽ đổ bộ vào Đông Dương đánh Nhật)"(5).
      Khi thời cơ cách mạng đến, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Trung ương Đảng đã nhận định chính xác tình hình, chỉ đạo dứt khoát và kịp thời. Đầu tháng 8/1945, khi Nhật đầu hàng Đồng minh, bộ máy thống trị tay sai tan rã, một khoảng trống quyền lực xuất hiện. Đây là thời điểm hiếm có trong lịch sử, khi kẻ thù cũ đã thất thế, kẻ thù mới chưa kịp đến - thời điểm thích hợp để Đảng ta có thể nắm lấy, lựa chọn, sử dụng đúng hình thức bạo lực cách mạng nhằm giành chính quyền cho cách mạng. Ngay khi nhận được tin Nhật chính thức đầu hàng Đồng minh vô điều kiện (ngày 15/8/1945), Hội nghị đại biểu toàn quốc của Đảng họp tại Tân Trào (Tuyên Quang) (tháng 8/1945) quyết định: “Những điều kiện khởi nghĩa ở Đông Dương như đã chín muồi”, “Cơ hội rất tốt cho ta giành độc lập đã tới”(6) và phát động toàn dân khởi nghĩa giành chính quyền từ tay Nhật và tay sai trước khi quân Đồng minh vào Đông Dương. Có thể khẳng định, thời cơ của Cách mạng Tháng Tám chỉ tồn tại trong một thời gian rắt ngắn - từ sau khi Nhật đầu hàng Đồng minh đến trước khi quân Đồng minh vào Đông Dương. Trong tình thế ngặt nghèo, Đảng ta đã hết sức khôn khéo, linh hoạt đẩy lùi nguy cơ để tạo ra thời cơ thuận lợi. Tinh thần chỉ đạo “Không thể chậm trễ”, “Toàn quốc đứng dậy” đã trở thành mệnh lệnh hiệu triệu cả dân tộc.
      Nhờ sự chuẩn bị chu đáo, tinh thần quả cảm, kỷ luật cao và chọn đúng thời cơ mà sức mạnh của Nhân dân ta được nhân lên gấp bội, Tổng khởi nghĩa đã nổ ra đồng loạt, giành thắng lợi nhanh chóng. Ngày 19/8, Hà Nội khởi nghĩa thắng lợi; đến ngày 25/8, chính quyền đã về tay nhân dân cả nước. Cách mạng Tháng Tám thành công. Ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình (Hà Nội), Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ lâm thời trịnh trọng đọc bản Tuyên ngôn độc lập, tuyên bố trước quốc dân và thế giới: “Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã thành một nước tự do, độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy!”(7). Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa chính thức ra đời.
      4. Bản lĩnh, đạo đức và tầm nhìn chiến lược của Đảng là chỗ dựa niềm tin của nhân dân
      Cách mạng Tháng Tám không chỉ là thắng lợi về quân sự, chính trị, mà còn là thắng lợi của niềm tin tuyệt đối của nhân dân vào Đảng. Chính bản lĩnh chính trị, tầm nhìn chiến lược và đạo đức cách mạng của Đảng đã tạo nên sự đồng thuận và ủng hộ sâu rộng trong toàn dân.
     Chủ tịch Hồ Chí Minh và các đồng chí lãnh đạo của Đảng như Trường Chinh, Võ Nguyên Giáp, Phạm Văn Đồng… là những người không chỉ thông tuệ về lý luận Mác - Lênin mà còn sâu sát thực tiễn, giàu tinh thần hy sinh và phẩm chất “cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư”. Đảng đã trở thành lực lượng duy nhất có đủ uy tín, bản lĩnh để quy tụ toàn dân tộc trong một phong trào cách mạng thống nhất, mạnh mẽ.
Tập trung dân chủ, thống nhất ý chí và hành động từ Trung ương đến cơ sở, Đảng đã thiết lập một cơ chế lãnh đạo chặt chẽ, linh hoạt, tạo nên sức mạnh tổng hợp để hiện thực hóa thời cơ cách mạng và giành thắng lợi nhanh chóng.
      5. Bài học lịch sử và giá trị trường tồn
     Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 để lại bài học sâu sắc: muốn chớp được thời cơ và giành thắng lợi cách mạng, cần có một lực lượng lãnh đạo đủ bản lĩnh, trí tuệ và tầm nhìn – đó chính là Đảng Cộng sản Việt Nam. Đó là bài học xuyên suốt, có giá trị lịch sử và thực tiễn to lớn trong suốt hành trình đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
      Ngày nay, trong bối cảnh mới, bài học về sự kiên định lý tưởng độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, đổi mới phương thức lãnh đạo, củng cố niềm tin của nhân dân vào Đảng – vẫn là kim chỉ nam dẫn đường cho sự nghiệp đổi mới toàn diện, bền vững và hội nhập quốc tế của nước ta. Đồng thời, mỗi cán bộ, đảng viên luôn cần tự soi lại mình và rằng liệu chúng ta đã đủ nhạy bén, đủ bản lĩnh và đủ trách nhiệm để nhận diện thời cơ, hành động kịp thời, vì mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”? Lịch sử không đợi ai. Thời cơ không đến lần hai. Hãy hành động như những người kế thừa xứng đáng của Cách mạng Tháng Tám vĩ đại.

Tài liệu trích dẫn:
(1) Văn kiện Đảng: Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2000, tập 2, tr.2.
(2), (3), (4), (5), (6), (7) Văn kiện Đảng: Toàn tập, Tập 7, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2000, tr 480, 367, 365, 366, 424, 437.
 
 

Tác giả: ThS. Vũ Thị Huệ - Phó trưởng phòng QLĐT&NCKH

Tổng số điểm của bài viết là: 0 trong 0 đánh giá

  Ý kiến bạn đọc

dangcongsan.vn
hcma.vn
laichau.dcs.vn
laichau.gov.vn
https://danguykhoi.laichau.gov.vn/
Thành viên đăng nhập
Hãy đăng nhập thành viên để trải nghiệm đầy đủ các tiện ích trên site
  • Đang truy cập13
  • Hôm nay1,698
  • Tháng hiện tại30,857
  • Tổng lượt truy cập9,890,178
Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây
top
down