NHÂN QUYỀN TẠI VIỆT NAM: TIẾN BỘ ĐÁNG GHI NHẬN VÀ SỰ PHIẾN DIỆN TỪ ĐÀI Á CHÂU TỰ DO

Chủ nhật - 01/12/2024 01:00 19 0

Đài Á Châu Tự Do (RFA) gần đây đã đăng tải thông tin sai lệch nghiêm trọng liên quan đến vấn đề nhân quyền tại Việt Nam. Trước những cáo buộc phiến diện từ RFA, thực tế lại cho thấy một bức tranh hoàn toàn khác: Việt Nam đã đạt được những tiến bộ đáng ghi nhận trong việc bảo vệ quyền con người. Trong bối cảnh đó, bằng cáo buộc sai lệch của mình, một lần nữa RFA đã tự minh chứng rằng họ thiếu tính khách quan, thường xuyên bỏ qua những nỗ lực và thành tựu thực chất của Việt Nam - một quốc gia đang từng bước khẳng định cam kết về nhân quyền trên trường quốc tế.

Việt Nam đã đạt được nhiều tiến bộ trong bảo vệ quyền con người
Trong những năm qua, Việt Nam đã đạt nhiều thành tựu nổi bật trong việc bảo vệ quyền con người, thể hiện qua các cải cách pháp luật, chính sách và kết quả thực tiễn. Hiến pháp 2013 đã khẳng định rõ quyền con người là giá trị cốt lõi. Nhiều luật liên quan như Bộ luật Lao động 2019 và Luật Trẻ em 2016 được ban hành nhằm bảo vệ quyền lao động và quyền trẻ em.
Tỷ lệ hộ nghèo giảm mạnh, từ hơn 60% vào đầu thập niên 1990 xuống dưới 4% năm 2022 theo chuẩn nghèo đa chiều, minh chứng cho nỗ lực đảm bảo quyền sống, quyền phát triển và an sinh xã hội. Hệ thống y tế cơ sở cũng được củng cố, giúp Việt Nam kiểm soát thành công đại dịch COVID-19, bảo vệ quyền chăm sóc sức khỏe của người dân. Việt Nam còn nổi bật với các chính sách hỗ trợ nhóm yếu thế, như phụ nữ và trẻ em dân tộc thiểu số, được Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc đánh giá cao (UNDP Vietnam, 2023).
Những thành tựu này, cùng với việc Việt Nam tích cực tham gia các công ước về quyền con người, như Công ước Chống tra tấn (CAT), Công ước về Quyền trẻ em (CRC) và đặc biệt là việc Việt Nam trúng cử Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc nhiệm kỳ 2023-2025, là minh chứng cho thấy cam kết cũng như hành động mạnh mẽ của Việt Nam trong việc bảo vệ và nâng cao quyền con người, không chỉ trong nước mà còn trên bình diện quốc tế. Và rõ ràng là Việt Nam đã đạt được nhiều tiến bộ đáng ghi nhận trong trong việc nâng cao các quyền cơ bản cho người dân.
Đài Á Châu Tự Do và những đánh giá sai lệch, phiến diện
Gần đây, Đài Á Châu Tự Do đã đăng tải thông tin cho rằng tình trạng nhân quyền ở Việt Nam đã trở nên tồi tệ hơn và kết luận Việt Nam đã trở thành một quốc gia vi phạm nhân quyền tồi tệ nhất ở ASEAN chỉ sau Myanmar, nơi đang bị chiến tranh tàn phá (Vietnam has become the worst rights abusing country in ASEAN after war-torn Myanmar). Tuy nhiên, thực tế cho thấy cáo buộc này thiếu cơ sở và mang tính phóng đại. Trong khi Myanmar đang trải qua xung đột sắc tộc và khủng hoảng chính trị nghiêm trọng thì Việt Nam đang duy trì ổn định chính trị và an sinh xã hội, là điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư quốc tế với vốn FDI hơn 27 tỷ USD năm 2023.
Báo cáo của RFA còn cho rằng các công ty công nghệ lớn gặp trở ngại về nhân quyền khi đầu tư vào Việt Nam. Tuy nhiên, thực tế lại chứng minh ngược lại: Việt Nam đang là một trong những quốc gia có làn sóng đầu tư nước ngoài mạnh mẽ, các tập đoàn như Samsung, Intel, Meta vẫn tăng cường đầu tư, trong đó Samsung hiện đã đầu tư khoảng 18 tỷ USD vào các dự án tại Việt Nam, biến Việt Nam trở thành trung tâm sản xuất chính của họ ở Đông Nam Á. Bên cạnh đó, sự gia tăng mạnh mẽ của các nhà đầu tư từ Nhật Bản, Hàn Quốc và Singapore đã góp phần duy trì sức hấp dẫn của Việt Nam như một điểm đầu tư chiến lược trong khu vực.
Sự phiến diện này cho thấy RFA không đánh giá đầy đủ bối cảnh kinh tế và xã hội của Việt Nam và việc RFA gán cho Việt Nam danh xưng là quốc gia “vi phạm nhân quyền tồi tệ nhất” ở khu vực ASEAN là hoàn toàn không có cơ sở. Đánh giá đó không chỉ phóng đại, mơ hồ mà còn cho thấy quan điểm thiếu công bằng, khách quan và có ý đồ tạo ra một cái nhìn tiêu cực nhắm vào Việt Nam của RFA.
Tự do ngôn luận: Quyền cơ bản nhưng không tuyệt đối
Nhân quyền không chỉ là đảm bảo các quyền cơ bản (ví như quyền tự do ngôn luận mà RFA đang nhấn mạnh khi nhắm vào Việt Nam), mà còn là các quyền thúc đẩy sự phát triển về vật chất và tinh thần. Đặc biệt, trong một xã hội hiện đại, nhân quyền hướng tới việc tạo ra một cuộc sống ngày càng tiến bộ hơn, với mục tiêu phát triển bền vững về cả môi trường, kinh tế và xã hội. Điều này đảm bảo rằng không chỉ người dân hiện tại mà cả các thế hệ tương lai đều có cơ hội sống trong một thế giới tốt đẹp hơn.
Vì vậy, quyền tự do ngôn luận, tuy là quyền cơ bản những cũng không thể là tuyệt đối, không thể cao hơn việc đảm bảo an ninh quốc gia, trật tự xã hội và các quyền lợi của cộng đồng. Trong nhiều trường hợp, việc áp dụng các quy định hạn chế tự do ngôn luận không làm suy giảm uy tín về nhân quyền của các quốc gia. Thay vào đó, nó cho thấy tính chủ động và trách nhiệm của chính phủ trong việc bảo vệ công dân khỏi các nguy cơ tiềm ẩn, đồng thời duy trì một xã hội an toàn và ổn định. Trên thực tế, nhiều quốc gia được đánh giá cao về nhân quyền như Mỹ, Đức, Pháp cũng áp dụng các biện pháp giới hạn tự do ngôn luận khi cần thiết.
Ví dụ như nước Mỹ, mặc dù Tu chính án thứ nhất của Hiến pháp Mỹ bảo vệ quyền tự do ngôn luận một cách mạnh mẽ nhưng Đạo luật Yêu nước (USA PATRIOT Act) và Đạo luật Smith (Smith Act) giới hạn quyền này trong các trường hợp liên quan đến an ninh quốc gia và khủng bố. Hoặc nước Đức, theo Điều 130 Bộ luật Hình sự (Strafgesetzbuch), kích động thù hận, cổ vũ bạo lực hoặc tuyên truyền các tư tưởng phân biệt chủng tộc và biểu tượng Đức Quốc xã là hành vi phạm pháp. Còn ở Pháp, Điều 24 Luật Tự do Báo chí (Loi sur la liberté de la presse) cấm phát tán thông tin kích động thù hận hoặc bạo lực; Luật chống khủng bố năm 2017 của Pháp (Loi renforçant la sécurité intérieure et la lutte contre le terrorisme) còn trao quyền cho Chính phủ hạn chế tự do ngôn luận trong trường hợp có mối đe dọa khủng bố, bao gồm xử lý các tuyên bố công khai ủng hộ khủng bố hoặc kích động bạo lực...
Đặc biệt, trong bối cảnh hiện nay, không gian mạng trở thành môi trường phức tạp và đầy rủi ro khi tội phạm mạng, khủng bố trực tuyến và thông tin sai lệch ngày càng gia tăng, đe dọa nghiêm trọng đến an ninh, ổn định quốc gia và quyền lợi của công dân. Việc ban hành luật an ninh mạng là một bước đi cần thiết để bảo vệ các lợi ích cốt lõi của quốc gia. Nhiều quốc gia trên thế giới đã áp dụng các biện pháp pháp lý tương tự. Năm 2017, Trung Quốc ban hành Luật An ninh mạng, đặt ra các quy định nghiêm ngặt về quản lý dữ liệu và giám sát nội dung trên mạng. Đạo luật An ninh CNTT của Đức (IT-Sicherheitsgesetz, 2015) và Luật Bảo vệ Cơ sở hạ tầng quan trọng của Hoa Kỳ (Critical Infrastructure Protection Act, 2015) đều nhằm bảo vệ các hệ thống trọng yếu và ngăn chặn các mối đe dọa mạng.
Như vậy, Việt Nam không phải là quốc gia duy nhất ban hành Luật An ninh mạng, mà là đang hành động tương tự với xu hướng quốc tế. Luật An ninh mạng của Việt Nam cũng không mâu thuẫn với việc đảm bảo nhân quyền bởi nó tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của Hiến pháp Việt Nam, bảo vệ quyền tự do ngôn luận trong khuôn khổ pháp luật, đồng thời đặt ra các giới hạn cần thiết để ngăn chặn các hành vi xâm phạm quyền lợi của cá nhân và cộng đồng, tuyệt đối không phải là công cụ để kiểm soát hoặc hạn chế tự do ngôn luận như luận điệu xuyên tạc của một số thế lực thù địch. Các biện pháp này hoàn toàn phù hợp với Công ước Quốc tế về Quyền Dân sự và Chính trị (ICCPR) mà Việt Nam đã phê chuẩn từ năm 1982.
RFA cần đánh giá khách quan và toàn diện hơn về Việt Nam
Khi đánh giá về vấn đề nhân quyền tại Việt Nam, RFA thường nhấn mạnh vào tự do ngôn luận và thường chỉ tập trung vào những vấn đề tiêu cực, mà không đưa ra bối cảnh rộng hơn về tình hình chính trị, xã hội tại Việt Nam và bỏ qua các yếu tố an ninh quốc gia, trật tự xã hội. Điều đó là phiến diện, thiếu công bằng và không khách quan. Nhưng thực tế về những tiến bộ trong bảo vệ quyền con người tại Việt Nam đã bác bỏ một cách thuyết phục các đánh giá phiến diện, thiếu khách quan đó từ RFA. Việt Nam không chỉ đang chứng minh sự ổn định và phát triển bền vững mà còn khẳng định cam kết mạnh mẽ đối với quyền con người trên trường quốc tế.
Việc RFA cần làm là đưa ra các đánh giá khách quan, chính xác, công bằng hơn về vấn đề nhân quyền tại Việt Nam, thay vì sử dụng cái nhìn phiến diện để hạ thấp những nỗ lực đáng ghi nhận này./.

Tài liệu tham khảo
1. Bộ Kế hoạch và Đầu tư Việt Nam (MPI Vietnam). Báo cáo Đầu tư Nước ngoài (FDI) năm 2023.
2. Ngân hàng Thế giới (World Bank). Vietnam's Progress in Poverty Reduction, 2023.
3. UNDP Vietnam. Báo cáo Nhân quyền và An sinh Xã hội tại Việt Nam, 2023.
4. Freedom House. Freedom in the World 2023.
5. Human Rights Watch (HRW). World Report 2021.
6. Asia Times. The Importance of Objectivity in Reporting Vietnam.
7. East Asia Forum. RFA and the Challenges of Reporting on Vietnam.
8. Luật An ninh mạng số 24/2018/QH14 (Việt Nam).
9. Thompson Reuters Foundation. Vietnam's Media Repression and the Challenge of Objectivity.

Tác giả: ThS. Đặng Thu Hiếu - Phó Hiệu trưởng Trường Chính trị