Trường Chính trị tỉnh Lai Châu
XÂY DỰNG VÀ HOÀN THIỆN TOÀN DIỆN, ĐỒNG BỘ THỂ CHẾ PHÁT TRIỂN NHANH, BỀN VỮNG - ĐIỂM MỚI QUAN TRỌNG TRONG DỰ THẢO VĂN KIỆN ĐẠI HỘI XIV CỦA ĐẢNG
...................Trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực tiếp tục diễn biến nhanh chóng, phức tạp, đan xen nhiều thời cơ và thách thức, yêu cầu phát triển nhanh gắn với bền vững ngày càng trở thành đòi hỏi cấp thiết đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Thực tiễn phát triển ở Việt Nam cho thấy, thể chế giữ vai trò đặc biệt quan trọng, có ý nghĩa quyết định đối với việc phát huy nguồn lực, nâng cao hiệu quả quản trị quốc gia, bảo đảm ổn định chính trị - xã hội và thúc đẩy phát triển bền vững. Trên cơ sở tổng kết sâu sắc thực tiễn và phát triển tư duy lý luận, Dự thảo Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng đã xác định rõ chủ trương: “tập trung hoàn thiện toàn diện, đồng bộ thể chế phát triển nhanh, bền vững đất nước” (1). Đây không chỉ là sự nhất quán trong đường lối đổi mới của Đảng, mà còn thể hiện bước phát triển mới về nhận thức lý luận đối với vai trò của thể chế đối với phát triển quốc gia hiện đại, gắn chặt với yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam và nâng cao năng lực quản trị quốc gia.
...................1. Thể chế phát triển nhanh, bền vững - Cách tiếp cận mới trong Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV
...................Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV tiếp cận khái niệm thể chế phát triển nhanh, bền vững theo nghĩa rộng, toàn diện và hiện đại. Theo đó, thể chế không chỉ được hiểu là hệ thống các văn bản pháp luật, mà là tổng thể các quy định, quy tắc, thiết chế, cơ quan, cơ chế thực thi, phương thức tổ chức vận hành và văn hóa quản trị chi phối toàn bộ hoạt động của hệ thống chính trị, nền kinh tế và đời sống xã hội. Với cách tiếp cận này, thể chế được xác định là nền tảng căn bản bảo đảm ổn định chính trị, định hướng phát triển, tạo lập môi trường pháp lý minh bạch, an toàn, thuận lợi cho các chủ thể trong xã hội phát huy quyền làm chủ, tham gia tích cực vào quá trình phát triển đất nước. Thể chế phát triển nhanh, bền vững là thể chế có khả năng khơi thông, huy động và phân bổ hiệu quả các nguồn lực, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế gắn với tiến bộ, công bằng xã hội, đồng thời bảo đảm tính ổn định và khả năng thích ứng trước những biến động trong nước và quốc tế.
...................Một điểm nhấn quan trọng trong Dự thảo là việc nhấn mạnh tính tương tác, liên thông và hiệu ứng lan tỏa giữa các trụ cột thể chế. Các thể chế chính trị, kinh tế, pháp luật, hành chính, xã hội, khoa học, công nghệ và bảo đảm quyền con người không tồn tại biệt lập, mà gắn bó hữu cơ, tác động qua lại và bổ trợ lẫn nhau trong một chỉnh thể thống nhất. Sự vận hành thông suốt của thể chế chính trị tạo nền tảng ổn định và định hướng cho phát triển kinh tế; thể chế kinh tế hiệu quả thúc đẩy tăng trưởng, tạo nguồn lực cho phát triển xã hội; trong khi các thể chế về giáo dục, khoa học, công nghệ, môi trường và an sinh xã hội lại quyết định chất lượng tăng trưởng và tính bền vững trong dài hạn. Do đó, sự vận hành đồng bộ của các trụ cột thể chế chính là điều kiện tiên quyết tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước trong giai đoạn mới.
...................2. Những điểm mới nổi bật trong chủ trương hoàn thiện thể chế theo Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV
...................Thứ nhất, nhấn mạnh tính toàn diện, đồng bộ của hệ thống thể chế.
...................Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV không tiếp cận thể chế theo từng lĩnh vực đơn lẻ, mà đặt yêu cầu hoàn thiện thể chế trong tổng thể các trụ cột của đời sống xã hội, bao gồm thể chế chính trị, kinh tế, pháp luật, hành chính, xã hội, khoa học, công nghệ, môi trường và bảo đảm quyền con người. Cách tiếp cận này nhằm khắc phục tình trạng mâu thuẫn, chồng chéo, thiếu đồng bộ trong hệ thống pháp luật và chính sách, một trong những điểm nghẽn lớn đối với phát triển đã được Dự thảo Báo cáo chính trị chỉ rõ. Như Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội XIV đã chỉ rõ: “một số luật, cơ chế, chính sách, quy định, thủ tục hành chính còn mâu thuẫn, chồng chéo, thiếu đồng bộ, gây cản trở đối với sự phát triển” (2).
...................Thứ hai, xác lập rõ trật tự ưu tiên giữa các loại thể chế.
...................Dự thảo khẳng định quan điểm có ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc: “thể chế chính trị là then chốt, thể chế kinh tế là trọng tâm, các thể chế khác là rất quan trọng” (3). Cách xác định này thể hiện tư duy phát triển có trọng tâm, trọng điểm; bảo đảm hài hòa giữa ổn định chính trị, phát triển kinh tế và tiến bộ, công bằng xã hội; đồng thời khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng và kiểm soát quyền lực trong Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.
...................Mặt khác, việc xác định thể chế kinh tế là trọng tâm phản ánh sự nhất quán trong tư duy và nhận thức của Đảng về vai trò trực tiếp, quyết định của thể chế kinh tế đối với việc thúc đẩy tăng trưởng, phát triển và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Tuy nhiên, Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV không tuyệt đối hóa vai trò của thể chế kinh tế, mà đồng thời đặt các thể chế xã hội, khoa học - công nghệ, môi trường, bảo đảm quyền con người ở vị trí đặc biệt quan trọng, coi đây là những nhân tố quyết định chất lượng tăng trưởng, tính bao trùm và bền vững của quá trình phát triển. Cách tiếp cận này khắc phục tư duy phát triển phiến diện, tăng trưởng đơn thuần về kinh tế, qua đó khẳng định rõ quan điểm phát triển toàn diện, hài hòa, lấy con người làm trung tâm, mục tiêu và động lực của sự phát triển.
Thứ ba, đề cao các giá trị pháp quyền, minh bạch và quản trị hiệu quả.
...................Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV đặc biệt nhấn mạnh yêu cầu chuẩn hóa quy trình xây dựng và thực thi chính sách, tăng cường trách nhiệm giải trình, giám sát, đánh giá chính sách dựa trên hiệu quả thực thi. Đây là bước chuyển quan trọng từ tư duy quản lý theo quy trình sang quản trị theo kết quả, lấy mức độ đáp ứng yêu cầu phát triển và sự hài lòng của Nhân dân làm thước đo hiệu quả.
...................3. Ý nghĩa lý luận, thực tiễn của điểm mới về xây dựng, hoàn thiện thể chế
...................Về mặt lý luận, chủ trương xây dựng và hoàn thiện toàn diện, đồng bộ thể chế phát triển nhanh, bền vững được nêu trong Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV đã nâng tầm nhận thức của Đảng về vai trò của thể chế, từ công cụ tháo gỡ khó khăn trước mắt, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế hoặc cải cách hành chính trở thành yếu tố kiến tạo, dẫn dắt và bảo đảm chất lượng phát triển lâu dài. Đồng thời, chủ trương này làm sâu sắc hơn mối quan hệ giữa đổi mới thể chế với xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, bảo đảm sự thống nhất giữa vai trò lãnh đạo của Đảng với yêu cầu phát huy dân chủ, bảo đảm quyền con người, quyền công dân và kiểm soát quyền lực nhà nước.
...................Về mặt thực tiễn, điểm mới về xây dựng và hoàn thiện thể chế trong Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV tạo ra cơ sở quan trọng để hình thành môi trường phát triển ổn định, thông suốt và bền vững cho đất nước trong dài hạn; khắc phục những điểm nghẽn về thể chế; củng cố niềm tin của Nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp. Thể chế minh bạch, ổn định và hiệu quả là điều kiện để thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và phát triển các mô hình kinh tế mới. Đồng thời, việc đề cao trách nhiệm giải trình, giám sát và đánh giá chính sách dựa trên kết quả thực chất góp phần phòng ngừa tham nhũng, lãng phí, nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước. Qua đó, tăng cường sức chống chịu của nền kinh tế, nâng cao vị thế và uy tín của Việt Nam trong hội nhập quốc tế, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển nhanh, bền vững đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
...................4. Một số yêu cầu đặt ra trong tổ chức thực hiện chủ trương hoàn thiện và hoàn thiện thể chế
...................Một là, nâng cao năng lực thể chế hóa chủ trương của Đảng.
...................Nâng cao năng lực thể chế hóa các quan điểm, chủ trương của Đảng thành pháp luật, cơ chế, chính sách cụ thể, đồng bộ và khả thi là yêu cầu mang tính nền tảng trong quá trình hoàn thiện thể chế. Thực tiễn đổi mới cho thấy, chất lượng thể chế hóa quyết định hiệu quả lãnh đạo của Đảng và hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước. Những chủ trương đúng đắn, có tầm nhìn chiến lược nhưng nếu không được cụ thể hóa kịp thời, đầy đủ và nhất quán sẽ khó đi vào cuộc sống, thậm chí phát sinh vướng mắc, cản trở quá trình phát triển.
...................Vì vậy, yêu cầu đặt ra là phải bảo đảm việc chuyển hóa nhanh chóng, chính xác và toàn diện tinh thần các văn kiện của Đảng, nhất là Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV, thành hệ thống pháp luật và chính sách công thống nhất, ổn định và có tính dự báo cao. Quá trình này cần gắn chặt với việc nâng cao chất lượng công tác xây dựng pháp luật và chính sách; coi trọng việc tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận, đánh giá tác động chính sách một cách nghiêm túc, khoa học; khắc phục tình trạng “luật khung, luật ống”, quy định mang tính hình thức, thiếu tính khả thi.
...................Hoàn thiện thể chế phải hướng tới tháo gỡ các điểm nghẽn phát triển, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người dân và doanh nghiệp, đồng thời giữ vững kỷ cương, kỷ luật của Nhà nước. Chỉ khi năng lực thể chế hóa được nâng cao một cách thực chất, chủ trương hoàn thiện toàn diện, đồng bộ thể chế phát triển nhanh và bền vững mới phát huy đầy đủ hiệu quả trong thực tiễn.
...................Thứ hai, đổi mới phương thức lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện, gắn rõ trách nhiệm người đứng đầu với kết quả hoàn thiện và vận hành thể chế.
...................Hoàn thiện thể chế phát triển nhanh, bền vững không chỉ phụ thuộc vào nội dung chính sách, mà còn quyết định bởi phương thức lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện. Do đó, cần tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương thức lãnh đạo của Đảng theo hướng khoa học, thực chất, bám sát thực tiễn, gắn với nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước. Việc lãnh đạo, chỉ đạo phải xác định rõ mục tiêu, nhiệm vụ trọng tâm, lộ trình và trách nhiệm cụ thể, khắc phục tình trạng dàn trải, hình thức.
...................Đồng thời, gắn chặt trách nhiệm của người đứng đầu với kết quả xây dựng, hoàn thiện và vận hành thể chế; coi trọng hiệu quả thể chế là tiêu chí quan trọng đánh giá năng lực lãnh đạo, quản lý, nhất là cán bộ chủ chốt. Phân công, phân cấp, phân quyền phải đi đôi với kiểm soát quyền lực, tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm các biểu hiện né tránh trách nhiệm. Chỉ khi phương thức lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện được đổi mới đồng bộ, quyết liệt thì chủ trương hoàn thiện thể chế mới được triển khai thống nhất, hiệu quả từ Trung ương đến cơ sở.
...................Thứ ba, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số trong quản trị thể chế.
...................Trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số trong quản trị thể chế là yêu cầu khách quan, tất yếu. Hoàn thiện thể chế phát triển nhanh, bền vững không thể tách rời việc xây dựng nền quản trị quốc gia hiện đại, dựa trên dữ liệu, công nghệ số nhằm chuẩn hóa quy trình xây dựng và thực thi chính sách, nâng cao tính minh bạch, rút ngắn thời gian xử lý công việc, giảm chi phí tuân thủ và hạn chế các can thiệp mang tính chủ quan trong quản lý nhà nước.
...................Đồng thời, chuyển đổi số trong quản trị thể chế tạo điều kiện tăng cường giám sát, kiểm tra, đánh giá việc thực thi pháp luật và chính sách theo thời gian thực, nâng cao hiệu quả quản lý, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Vì vậy, ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số không chỉ là giải pháp kỹ thuật, mà là yêu cầu mang tính chiến lược trong tổ chức thực hiện chủ trương hoàn thiện thể chế phát triển nhanh, bền vững đất nước trong giai đoạn mới.
...................Chủ trương xây dựng, hoàn thiện toàn diện, đồng bộ thể chế phát triển nhanh, bền vững được xác định trong Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV là điểm mới có ý nghĩa chiến lược, thể hiện bước phát triển quan trọng trong tư duy lãnh đạo và quản trị quốc gia của Đảng. Hoàn thiện thể chế không chỉ là yêu cầu kỹ thuật lập pháp - hành chính, mà là nhiệm vụ chính trị trung tâm, điều kiện căn bản để xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, nâng cao năng lực quản trị quốc gia, sức cạnh tranh của nền kinh tế và hiện thực hóa mục tiêu phát triển nhanh, bền vững đất nước trong giai đoạn mới.
...................Tài liệu trích dẫn:
...................(1), (3) Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam (2025), Dự thảo Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, ngày 14/10/2025, tr. 21.
...................(2) Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam (2025), Dự thảo Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, ngày 14/10/2025, tr. 11.
...................1. Thể chế phát triển nhanh, bền vững - Cách tiếp cận mới trong Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV
...................Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV tiếp cận khái niệm thể chế phát triển nhanh, bền vững theo nghĩa rộng, toàn diện và hiện đại. Theo đó, thể chế không chỉ được hiểu là hệ thống các văn bản pháp luật, mà là tổng thể các quy định, quy tắc, thiết chế, cơ quan, cơ chế thực thi, phương thức tổ chức vận hành và văn hóa quản trị chi phối toàn bộ hoạt động của hệ thống chính trị, nền kinh tế và đời sống xã hội. Với cách tiếp cận này, thể chế được xác định là nền tảng căn bản bảo đảm ổn định chính trị, định hướng phát triển, tạo lập môi trường pháp lý minh bạch, an toàn, thuận lợi cho các chủ thể trong xã hội phát huy quyền làm chủ, tham gia tích cực vào quá trình phát triển đất nước. Thể chế phát triển nhanh, bền vững là thể chế có khả năng khơi thông, huy động và phân bổ hiệu quả các nguồn lực, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế gắn với tiến bộ, công bằng xã hội, đồng thời bảo đảm tính ổn định và khả năng thích ứng trước những biến động trong nước và quốc tế.
...................Một điểm nhấn quan trọng trong Dự thảo là việc nhấn mạnh tính tương tác, liên thông và hiệu ứng lan tỏa giữa các trụ cột thể chế. Các thể chế chính trị, kinh tế, pháp luật, hành chính, xã hội, khoa học, công nghệ và bảo đảm quyền con người không tồn tại biệt lập, mà gắn bó hữu cơ, tác động qua lại và bổ trợ lẫn nhau trong một chỉnh thể thống nhất. Sự vận hành thông suốt của thể chế chính trị tạo nền tảng ổn định và định hướng cho phát triển kinh tế; thể chế kinh tế hiệu quả thúc đẩy tăng trưởng, tạo nguồn lực cho phát triển xã hội; trong khi các thể chế về giáo dục, khoa học, công nghệ, môi trường và an sinh xã hội lại quyết định chất lượng tăng trưởng và tính bền vững trong dài hạn. Do đó, sự vận hành đồng bộ của các trụ cột thể chế chính là điều kiện tiên quyết tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước trong giai đoạn mới.
...................2. Những điểm mới nổi bật trong chủ trương hoàn thiện thể chế theo Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV
...................Thứ nhất, nhấn mạnh tính toàn diện, đồng bộ của hệ thống thể chế.
...................Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV không tiếp cận thể chế theo từng lĩnh vực đơn lẻ, mà đặt yêu cầu hoàn thiện thể chế trong tổng thể các trụ cột của đời sống xã hội, bao gồm thể chế chính trị, kinh tế, pháp luật, hành chính, xã hội, khoa học, công nghệ, môi trường và bảo đảm quyền con người. Cách tiếp cận này nhằm khắc phục tình trạng mâu thuẫn, chồng chéo, thiếu đồng bộ trong hệ thống pháp luật và chính sách, một trong những điểm nghẽn lớn đối với phát triển đã được Dự thảo Báo cáo chính trị chỉ rõ. Như Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội XIV đã chỉ rõ: “một số luật, cơ chế, chính sách, quy định, thủ tục hành chính còn mâu thuẫn, chồng chéo, thiếu đồng bộ, gây cản trở đối với sự phát triển” (2).
...................Thứ hai, xác lập rõ trật tự ưu tiên giữa các loại thể chế.
...................Dự thảo khẳng định quan điểm có ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc: “thể chế chính trị là then chốt, thể chế kinh tế là trọng tâm, các thể chế khác là rất quan trọng” (3). Cách xác định này thể hiện tư duy phát triển có trọng tâm, trọng điểm; bảo đảm hài hòa giữa ổn định chính trị, phát triển kinh tế và tiến bộ, công bằng xã hội; đồng thời khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng và kiểm soát quyền lực trong Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.
...................Mặt khác, việc xác định thể chế kinh tế là trọng tâm phản ánh sự nhất quán trong tư duy và nhận thức của Đảng về vai trò trực tiếp, quyết định của thể chế kinh tế đối với việc thúc đẩy tăng trưởng, phát triển và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Tuy nhiên, Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV không tuyệt đối hóa vai trò của thể chế kinh tế, mà đồng thời đặt các thể chế xã hội, khoa học - công nghệ, môi trường, bảo đảm quyền con người ở vị trí đặc biệt quan trọng, coi đây là những nhân tố quyết định chất lượng tăng trưởng, tính bao trùm và bền vững của quá trình phát triển. Cách tiếp cận này khắc phục tư duy phát triển phiến diện, tăng trưởng đơn thuần về kinh tế, qua đó khẳng định rõ quan điểm phát triển toàn diện, hài hòa, lấy con người làm trung tâm, mục tiêu và động lực của sự phát triển.
Thứ ba, đề cao các giá trị pháp quyền, minh bạch và quản trị hiệu quả.
...................Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV đặc biệt nhấn mạnh yêu cầu chuẩn hóa quy trình xây dựng và thực thi chính sách, tăng cường trách nhiệm giải trình, giám sát, đánh giá chính sách dựa trên hiệu quả thực thi. Đây là bước chuyển quan trọng từ tư duy quản lý theo quy trình sang quản trị theo kết quả, lấy mức độ đáp ứng yêu cầu phát triển và sự hài lòng của Nhân dân làm thước đo hiệu quả.
...................3. Ý nghĩa lý luận, thực tiễn của điểm mới về xây dựng, hoàn thiện thể chế
...................Về mặt lý luận, chủ trương xây dựng và hoàn thiện toàn diện, đồng bộ thể chế phát triển nhanh, bền vững được nêu trong Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV đã nâng tầm nhận thức của Đảng về vai trò của thể chế, từ công cụ tháo gỡ khó khăn trước mắt, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế hoặc cải cách hành chính trở thành yếu tố kiến tạo, dẫn dắt và bảo đảm chất lượng phát triển lâu dài. Đồng thời, chủ trương này làm sâu sắc hơn mối quan hệ giữa đổi mới thể chế với xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, bảo đảm sự thống nhất giữa vai trò lãnh đạo của Đảng với yêu cầu phát huy dân chủ, bảo đảm quyền con người, quyền công dân và kiểm soát quyền lực nhà nước.
...................Về mặt thực tiễn, điểm mới về xây dựng và hoàn thiện thể chế trong Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV tạo ra cơ sở quan trọng để hình thành môi trường phát triển ổn định, thông suốt và bền vững cho đất nước trong dài hạn; khắc phục những điểm nghẽn về thể chế; củng cố niềm tin của Nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp. Thể chế minh bạch, ổn định và hiệu quả là điều kiện để thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và phát triển các mô hình kinh tế mới. Đồng thời, việc đề cao trách nhiệm giải trình, giám sát và đánh giá chính sách dựa trên kết quả thực chất góp phần phòng ngừa tham nhũng, lãng phí, nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước. Qua đó, tăng cường sức chống chịu của nền kinh tế, nâng cao vị thế và uy tín của Việt Nam trong hội nhập quốc tế, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển nhanh, bền vững đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
...................4. Một số yêu cầu đặt ra trong tổ chức thực hiện chủ trương hoàn thiện và hoàn thiện thể chế
...................Một là, nâng cao năng lực thể chế hóa chủ trương của Đảng.
...................Nâng cao năng lực thể chế hóa các quan điểm, chủ trương của Đảng thành pháp luật, cơ chế, chính sách cụ thể, đồng bộ và khả thi là yêu cầu mang tính nền tảng trong quá trình hoàn thiện thể chế. Thực tiễn đổi mới cho thấy, chất lượng thể chế hóa quyết định hiệu quả lãnh đạo của Đảng và hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước. Những chủ trương đúng đắn, có tầm nhìn chiến lược nhưng nếu không được cụ thể hóa kịp thời, đầy đủ và nhất quán sẽ khó đi vào cuộc sống, thậm chí phát sinh vướng mắc, cản trở quá trình phát triển.
...................Vì vậy, yêu cầu đặt ra là phải bảo đảm việc chuyển hóa nhanh chóng, chính xác và toàn diện tinh thần các văn kiện của Đảng, nhất là Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV, thành hệ thống pháp luật và chính sách công thống nhất, ổn định và có tính dự báo cao. Quá trình này cần gắn chặt với việc nâng cao chất lượng công tác xây dựng pháp luật và chính sách; coi trọng việc tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận, đánh giá tác động chính sách một cách nghiêm túc, khoa học; khắc phục tình trạng “luật khung, luật ống”, quy định mang tính hình thức, thiếu tính khả thi.
...................Hoàn thiện thể chế phải hướng tới tháo gỡ các điểm nghẽn phát triển, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người dân và doanh nghiệp, đồng thời giữ vững kỷ cương, kỷ luật của Nhà nước. Chỉ khi năng lực thể chế hóa được nâng cao một cách thực chất, chủ trương hoàn thiện toàn diện, đồng bộ thể chế phát triển nhanh và bền vững mới phát huy đầy đủ hiệu quả trong thực tiễn.
...................Thứ hai, đổi mới phương thức lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện, gắn rõ trách nhiệm người đứng đầu với kết quả hoàn thiện và vận hành thể chế.
...................Hoàn thiện thể chế phát triển nhanh, bền vững không chỉ phụ thuộc vào nội dung chính sách, mà còn quyết định bởi phương thức lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện. Do đó, cần tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương thức lãnh đạo của Đảng theo hướng khoa học, thực chất, bám sát thực tiễn, gắn với nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước. Việc lãnh đạo, chỉ đạo phải xác định rõ mục tiêu, nhiệm vụ trọng tâm, lộ trình và trách nhiệm cụ thể, khắc phục tình trạng dàn trải, hình thức.
...................Đồng thời, gắn chặt trách nhiệm của người đứng đầu với kết quả xây dựng, hoàn thiện và vận hành thể chế; coi trọng hiệu quả thể chế là tiêu chí quan trọng đánh giá năng lực lãnh đạo, quản lý, nhất là cán bộ chủ chốt. Phân công, phân cấp, phân quyền phải đi đôi với kiểm soát quyền lực, tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm các biểu hiện né tránh trách nhiệm. Chỉ khi phương thức lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện được đổi mới đồng bộ, quyết liệt thì chủ trương hoàn thiện thể chế mới được triển khai thống nhất, hiệu quả từ Trung ương đến cơ sở.
...................Thứ ba, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số trong quản trị thể chế.
...................Trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số trong quản trị thể chế là yêu cầu khách quan, tất yếu. Hoàn thiện thể chế phát triển nhanh, bền vững không thể tách rời việc xây dựng nền quản trị quốc gia hiện đại, dựa trên dữ liệu, công nghệ số nhằm chuẩn hóa quy trình xây dựng và thực thi chính sách, nâng cao tính minh bạch, rút ngắn thời gian xử lý công việc, giảm chi phí tuân thủ và hạn chế các can thiệp mang tính chủ quan trong quản lý nhà nước.
...................Đồng thời, chuyển đổi số trong quản trị thể chế tạo điều kiện tăng cường giám sát, kiểm tra, đánh giá việc thực thi pháp luật và chính sách theo thời gian thực, nâng cao hiệu quả quản lý, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Vì vậy, ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số không chỉ là giải pháp kỹ thuật, mà là yêu cầu mang tính chiến lược trong tổ chức thực hiện chủ trương hoàn thiện thể chế phát triển nhanh, bền vững đất nước trong giai đoạn mới.
...................Chủ trương xây dựng, hoàn thiện toàn diện, đồng bộ thể chế phát triển nhanh, bền vững được xác định trong Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV là điểm mới có ý nghĩa chiến lược, thể hiện bước phát triển quan trọng trong tư duy lãnh đạo và quản trị quốc gia của Đảng. Hoàn thiện thể chế không chỉ là yêu cầu kỹ thuật lập pháp - hành chính, mà là nhiệm vụ chính trị trung tâm, điều kiện căn bản để xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, nâng cao năng lực quản trị quốc gia, sức cạnh tranh của nền kinh tế và hiện thực hóa mục tiêu phát triển nhanh, bền vững đất nước trong giai đoạn mới.
...................Tài liệu trích dẫn:
...................(1), (3) Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam (2025), Dự thảo Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, ngày 14/10/2025, tr. 21.
...................(2) Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam (2025), Dự thảo Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, ngày 14/10/2025, tr. 11.
Tác giả: ThS. Tống Mạnh Hùng - Giảng viên khoa Nhà nước và pháp luật
Ý kiến bạn đọc
Bạn cần đăng nhập với tư cách là Thành viên chính thức để có thể bình luận
Thành viên đăng nhập
- Đang truy cập15
- Hôm nay1,299
- Tháng hiện tại83,515
- Tổng lượt truy cập10,321,440
