Trường Chính trị tỉnh Lai Châu
Cơ cấu lại nền kinh tế - tầm nhìn chiến lược nổi bật trong Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng
Trong bối cảnh đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới với yêu cầu cao hơn về chất lượng tăng trưởng, năng lực cạnh tranh và sức mạnh tự cường, Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội XIV của Đảng đã thể hiện bước tiến quan trọng về tư duy lý luận và tầm nhìn chiến lược. Đặc biệt nổi bật là chủ trương cơ cấu lại nền kinh tế theo hướng nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh, được xác định như một định hướng mang tính đột phá, phản ánh khát vọng phát triển mạnh mẽ của dân tộc trong những thập niên tới. Đây không chỉ là sự kế thừa tinh thần đổi mới mà còn là bước phát triển tư duy sâu sắc của Đảng ta trước yêu cầu phát triển nhanh và bền vững của đất nước.
Qua nghiên cứu có thể nhận thấy Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội XIV của Đảng hàm chứa nhiều điểm mới trong tư duy lý luận, định hướng phát triển đất nước và phương thức lãnh đạo. Một trong những điểm nhấn quan trọng nhất là việc Đảng ta xác định cơ cấu lại nền kinh tế theo hướng nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh. Đây là bước phát triển mới về tư duy chiến lược, cho thấy rõ tầm nhìn dài hạn của Đảng đối với động lực tăng trưởng, mô hình phát triển và sức mạnh tự cường của quốc gia trong giai đoạn mới.
Trong tiến trình phát triển đất nước, mỗi kỳ Đại hội Đảng đều đánh dấu sự trưởng thành về tư duy lý luận và tầm nhìn chiến lược. Nếu như Đại hội XIII nhấn mạnh yêu cầu đổi mới mô hình tăng trưởng gắn với cơ cấu lại nền kinh tế, thì bước vào Đại hội XIV, Đảng ta chuyển mạnh trọng tâm sang tái cơ cấu thực chất nền kinh tế theo hướng phát triển chiều sâu và cạnh tranh cao hơn. Việc thay đổi cách tiếp cận này không đơn thuần là điều chỉnh câu chữ mà phản ánh bước tiến mới trong tư duy lãnh đạo, xuất phát từ tổng kết thực tiễn, yêu cầu phát triển bền vững và bối cảnh mới của kinh tế thế giới.
Cơ cấu lại nền kinh tế không còn được hiểu như sự sắp xếp lại các ngành, lĩnh vực hay vùng lãnh thổ, mà được đặt trên nền tảng khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và thể chế hiện đại. Đảng ta định hướng rõ ràng rằng tăng trưởng phải chuyển mạnh từ mở rộng theo chiều rộng sang nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả. Điều này cũng phù hợp với tinh thần của Nghị quyết Đại hội XIII và các văn kiện Trung ương khóa XIII về tiếp tục đổi mới mô hình tăng trưởng và nâng cao năng suất lao động. Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV tiếp tục kế thừa, đồng thời phát triển tư duy lý luận theo hướng nhấn mạnh năng suất tổng hợp (TFP) là thước đo chất lượng tăng trưởng và là chỉ dấu phản ánh trình độ công nghệ, năng lực đổi mới sáng tạo, chất lượng quản trị và hiệu quả thể chế của quốc gia.
Điểm mới đáng chú ý trong Dự thảo Văn kiện là khẳng định nâng cao năng suất lao động không thể tiếp tục dựa vào khai thác tài nguyên, lao động giá rẻ hay vốn đầu tư, mà phải dựa trên tiến bộ khoa học - công nghệ, đổi mới mô hình quản trị, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Cách tiếp cận này thể hiện tư duy phát triển theo chiều sâu, phù hợp xu thế quốc tế và yêu cầu thực tiễn của đất nước. Năng suất không còn chỉ là vấn đề của doanh nghiệp hay ngành kinh tế, mà trở thành bài toán tổng hợp về thể chế, khoa học - công nghệ, chất lượng con người và năng lực điều hành quốc gia. Đây cũng là bước chuyển mang tính lý luận quan trọng, thể hiện trong các báo cáo tổng kết thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021–2023 do Chính phủ trình bày trước Quốc hội và được Đảng phân tích trong các báo cáo chuyên đề chuẩn bị Văn kiện Đại hội XIV.
Gắn liền với cơ cấu lại nền kinh tế là việc xác định ba động lực tăng trưởng chiến lược gồm khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số; phát triển con người, nguồn nhân lực chất lượng cao; và hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại. Đây là ba trụ cột có tính tương hỗ lẫn nhau, tạo thành nền tảng thúc đẩy tăng trưởng trong giai đoạn tới. Dự thảo Văn kiện nhấn mạnh rằng chuyển đổi số mở ra không gian phát triển mới; nguồn nhân lực chất lượng cao giữ vai trò quyết định; còn hạ tầng hiện đại tạo dựng nền tảng kết nối, hội nhập và lan tỏa giá trị trong toàn bộ nền kinh tế. Tư duy này thể hiện sự tiếp cận toàn diện giữa đổi mới tư duy, phát triển công nghệ và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia (Văn kiện Đại hội XIII, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, 2021).
Một bước tiến quan trọng khác trong Dự thảo Văn kiện là đưa các định hướng phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế tri thức và kinh tế số trở thành cấu phần của cơ cấu lại nền kinh tế. Điều này thể hiện sự chủ động thích ứng với biến động toàn cầu, nhất là yêu cầu chuyển đổi năng lượng, giảm phát thải và phát triển bền vững. Cơ cấu lại nền kinh tế vì vậy không chỉ nhằm nâng cao năng suất, mà còn tái định hình mô hình phát triển theo hướng xanh, bền vững, tự chủ và có sức cạnh tranh quốc tế.
Một điểm mới được Đảng nhấn mạnh là xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ gắn với hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả. Đây là bước phát triển mới so với các kỳ Đại hội trước, nhấn mạnh tính hai chiều của tự chủ và hội nhập. Độc lập tự chủ không phải là khép kín, còn hội nhập sâu rộng phải gắn với nâng cao nội lực để tránh lệ thuộc. Một nền kinh tế tự chủ là nền kinh tế đủ năng lực tham gia và làm chủ các chuỗi giá trị toàn cầu, đủ sức chống chịu trước biến động quốc tế và biết tận dụng hội nhập để phát triển mạnh mẽ hơn.
Để thực hiện những định hướng đó, Đảng xác định hoàn thiện thể chế phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là nền tảng của tái cơ cấu. Thể chế phải tạo môi trường đầu tư – kinh doanh minh bạch, cạnh tranh lành mạnh, giải phóng mọi nguồn lực, khuyến khích đổi mới sáng tạo và thúc đẩy doanh nghiệp tư nhân phát triển. Đây là quan điểm xuyên suốt của Đảng đã được khẳng định rõ trong Nghị quyết số 10-NQ/TW khóa XII và tiếp tục được kế thừa, phát triển trong Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV.
Cơ cấu lại nền kinh tế theo hướng nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh không chỉ là nhiệm vụ trung hạn mà còn là tầm nhìn chiến lược đến năm 2045, khi Việt Nam phấn đấu trở thành nước phát triển, thu nhập cao. Đây là minh chứng cho tư duy phát triển dài hạn, thể hiện khát vọng vươn lên mạnh mẽ của dân tộc.
Do đó, những luận điệu cho rằng Văn kiện Đại hội XIV chỉ là “lặp lại”, “bổ sung câu chữ” là sai trái, phiến diện và xuyên tạc. Văn kiện được chuẩn bị công phu, bài bản trên cơ sở tổng kết thực tiễn sâu sắc và nghiên cứu lý luận nghiêm túc. Cán bộ, đảng viên và Nhân dân cần tỉnh táo, nhận thức đúng, chủ động tiếp cận các nguồn thông tin chính thống, phản bác các quan điểm sai trái và bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Hiểu đúng, nói đúng và làm đúng chính là cách thiết thực nhất để củng cố niềm tin, tạo đồng thuận, chung sức xây dựng đất nước Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, tự cường và bền vững.
Tài liệu tham khảo
1. Văn kiện Đại hội XIII của Đảng, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, 2021.
2. Báo cáo tổng kết công tác nhiệm kỳ XIII trình Hội nghị Trung ương 8 khóa XIII.
3. Báo cáo kinh tế - xã hội giai đoạn 2021-2023 của Chính phủ trình Quốc hội.
4. Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII (2024-2025), Dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội XIV (bản công bố để lấy ý kiến).
Trong tiến trình phát triển đất nước, mỗi kỳ Đại hội Đảng đều đánh dấu sự trưởng thành về tư duy lý luận và tầm nhìn chiến lược. Nếu như Đại hội XIII nhấn mạnh yêu cầu đổi mới mô hình tăng trưởng gắn với cơ cấu lại nền kinh tế, thì bước vào Đại hội XIV, Đảng ta chuyển mạnh trọng tâm sang tái cơ cấu thực chất nền kinh tế theo hướng phát triển chiều sâu và cạnh tranh cao hơn. Việc thay đổi cách tiếp cận này không đơn thuần là điều chỉnh câu chữ mà phản ánh bước tiến mới trong tư duy lãnh đạo, xuất phát từ tổng kết thực tiễn, yêu cầu phát triển bền vững và bối cảnh mới của kinh tế thế giới.
Cơ cấu lại nền kinh tế không còn được hiểu như sự sắp xếp lại các ngành, lĩnh vực hay vùng lãnh thổ, mà được đặt trên nền tảng khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và thể chế hiện đại. Đảng ta định hướng rõ ràng rằng tăng trưởng phải chuyển mạnh từ mở rộng theo chiều rộng sang nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả. Điều này cũng phù hợp với tinh thần của Nghị quyết Đại hội XIII và các văn kiện Trung ương khóa XIII về tiếp tục đổi mới mô hình tăng trưởng và nâng cao năng suất lao động. Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV tiếp tục kế thừa, đồng thời phát triển tư duy lý luận theo hướng nhấn mạnh năng suất tổng hợp (TFP) là thước đo chất lượng tăng trưởng và là chỉ dấu phản ánh trình độ công nghệ, năng lực đổi mới sáng tạo, chất lượng quản trị và hiệu quả thể chế của quốc gia.
Điểm mới đáng chú ý trong Dự thảo Văn kiện là khẳng định nâng cao năng suất lao động không thể tiếp tục dựa vào khai thác tài nguyên, lao động giá rẻ hay vốn đầu tư, mà phải dựa trên tiến bộ khoa học - công nghệ, đổi mới mô hình quản trị, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Cách tiếp cận này thể hiện tư duy phát triển theo chiều sâu, phù hợp xu thế quốc tế và yêu cầu thực tiễn của đất nước. Năng suất không còn chỉ là vấn đề của doanh nghiệp hay ngành kinh tế, mà trở thành bài toán tổng hợp về thể chế, khoa học - công nghệ, chất lượng con người và năng lực điều hành quốc gia. Đây cũng là bước chuyển mang tính lý luận quan trọng, thể hiện trong các báo cáo tổng kết thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021–2023 do Chính phủ trình bày trước Quốc hội và được Đảng phân tích trong các báo cáo chuyên đề chuẩn bị Văn kiện Đại hội XIV.
Gắn liền với cơ cấu lại nền kinh tế là việc xác định ba động lực tăng trưởng chiến lược gồm khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số; phát triển con người, nguồn nhân lực chất lượng cao; và hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại. Đây là ba trụ cột có tính tương hỗ lẫn nhau, tạo thành nền tảng thúc đẩy tăng trưởng trong giai đoạn tới. Dự thảo Văn kiện nhấn mạnh rằng chuyển đổi số mở ra không gian phát triển mới; nguồn nhân lực chất lượng cao giữ vai trò quyết định; còn hạ tầng hiện đại tạo dựng nền tảng kết nối, hội nhập và lan tỏa giá trị trong toàn bộ nền kinh tế. Tư duy này thể hiện sự tiếp cận toàn diện giữa đổi mới tư duy, phát triển công nghệ và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia (Văn kiện Đại hội XIII, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, 2021).
Một bước tiến quan trọng khác trong Dự thảo Văn kiện là đưa các định hướng phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế tri thức và kinh tế số trở thành cấu phần của cơ cấu lại nền kinh tế. Điều này thể hiện sự chủ động thích ứng với biến động toàn cầu, nhất là yêu cầu chuyển đổi năng lượng, giảm phát thải và phát triển bền vững. Cơ cấu lại nền kinh tế vì vậy không chỉ nhằm nâng cao năng suất, mà còn tái định hình mô hình phát triển theo hướng xanh, bền vững, tự chủ và có sức cạnh tranh quốc tế.
Một điểm mới được Đảng nhấn mạnh là xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ gắn với hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả. Đây là bước phát triển mới so với các kỳ Đại hội trước, nhấn mạnh tính hai chiều của tự chủ và hội nhập. Độc lập tự chủ không phải là khép kín, còn hội nhập sâu rộng phải gắn với nâng cao nội lực để tránh lệ thuộc. Một nền kinh tế tự chủ là nền kinh tế đủ năng lực tham gia và làm chủ các chuỗi giá trị toàn cầu, đủ sức chống chịu trước biến động quốc tế và biết tận dụng hội nhập để phát triển mạnh mẽ hơn.
Để thực hiện những định hướng đó, Đảng xác định hoàn thiện thể chế phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là nền tảng của tái cơ cấu. Thể chế phải tạo môi trường đầu tư – kinh doanh minh bạch, cạnh tranh lành mạnh, giải phóng mọi nguồn lực, khuyến khích đổi mới sáng tạo và thúc đẩy doanh nghiệp tư nhân phát triển. Đây là quan điểm xuyên suốt của Đảng đã được khẳng định rõ trong Nghị quyết số 10-NQ/TW khóa XII và tiếp tục được kế thừa, phát triển trong Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV.
Cơ cấu lại nền kinh tế theo hướng nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh không chỉ là nhiệm vụ trung hạn mà còn là tầm nhìn chiến lược đến năm 2045, khi Việt Nam phấn đấu trở thành nước phát triển, thu nhập cao. Đây là minh chứng cho tư duy phát triển dài hạn, thể hiện khát vọng vươn lên mạnh mẽ của dân tộc.
Do đó, những luận điệu cho rằng Văn kiện Đại hội XIV chỉ là “lặp lại”, “bổ sung câu chữ” là sai trái, phiến diện và xuyên tạc. Văn kiện được chuẩn bị công phu, bài bản trên cơ sở tổng kết thực tiễn sâu sắc và nghiên cứu lý luận nghiêm túc. Cán bộ, đảng viên và Nhân dân cần tỉnh táo, nhận thức đúng, chủ động tiếp cận các nguồn thông tin chính thống, phản bác các quan điểm sai trái và bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Hiểu đúng, nói đúng và làm đúng chính là cách thiết thực nhất để củng cố niềm tin, tạo đồng thuận, chung sức xây dựng đất nước Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, tự cường và bền vững.
Tài liệu tham khảo
1. Văn kiện Đại hội XIII của Đảng, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, 2021.
2. Báo cáo tổng kết công tác nhiệm kỳ XIII trình Hội nghị Trung ương 8 khóa XIII.
3. Báo cáo kinh tế - xã hội giai đoạn 2021-2023 của Chính phủ trình Quốc hội.
4. Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII (2024-2025), Dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội XIV (bản công bố để lấy ý kiến).
Tác giả: NCS ThS Lê Chí Công. TUV Hiệu trưởng Trường Chính trị tỉnh
Ý kiến bạn đọc
Bạn cần đăng nhập với tư cách là Thành viên chính thức để có thể bình luận
Thành viên đăng nhập
- Đang truy cập7
- Hôm nay2,412
- Tháng hiện tại64,465
- Tổng lượt truy cập10,195,345
