Trường Chính trị tỉnh Lai Châu
TUYÊN NGÔN ĐỘC LẬP – NỀN TẢNG TƯ TƯỞNG CHO VIỆC XÂY DỰNG NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
Tóm tắt: Ngày 2 tháng 9 năm 1945, Tuyên ngôn Độc lập không chỉ khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, mà còn trở thành áng hùng văn bất hủ, khẳng định quyền dân tộc gắn liền với quyền con người. Gần tám thập kỷ qua, những giá trị tư tưởng, pháp lý và nhân văn bất diệt ấy đã soi sáng công cuộc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa (XHCN), đưa dân tộc Việt Nam đi theo con đường “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”; đồng thời để lại dấu ấn sâu đậm trong thực tiễn phát triển trên cả nước nói chung và tại tỉnh Lai Châu nói riêng.
Ngày 2 tháng 9 năm 1945 tại Quảng trường Ba Đình lịch sử, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc
bản Tuyên ngôn Độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, mở ra kỷ nguyên độc lập, tự do cho dân tộc ta. Ảnh tư liệu.
bản Tuyên ngôn Độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, mở ra kỷ nguyên độc lập, tự do cho dân tộc ta. Ảnh tư liệu.
Ngày 2 tháng 9 năm 1945, tại Quảng trường Ba Đình lịch sử, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thay mặt Chính phủ lâm thời trịnh trọng đọc Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Đây không chỉ là văn kiện lập quốc, mà còn là áng hùng văn có giá trị tư tưởng, chính trị, pháp lý và nhân văn sâu sắc. Đặc biệt, Bản Tuyên ngôn khẳng định mối quan hệ chặt chẽ giữa quyền dân tộc và quyền con người, qua đó đặt nền tảng tư tưởng cho việc xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam hiện nay.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế sâu rộng, việc khẳng định giá trị bền vững của Tuyên ngôn Độc lập, đồng thời phê phán những quan điểm sai trái, thù địch nhằm xuyên tạc nền tảng tư tưởng của Đảng, phủ nhận con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của dân tộc ta là yêu cầu có ý nghĩa đặc biệt quan trọng.
Giá trị tư tưởng, pháp lý và nhân văn của bản Tuyên ngôn Độc lập
Trước hết, Tuyên ngôn Độc lập khẳng định chân lý bất diệt: “Tất cả các dân tộc trên thế giới đều sinh ra bình đẳng, dân tộc nào cũng có quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do”. Bằng cách trích dẫn Tuyên ngôn Độc lập Mỹ (1776) và Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền Pháp (1789), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã vận dụng sáng tạo, nâng quyền con người lên thành quyền dân tộc, đồng thời đặt quyền dân tộc ngang hàng với quyền con người. Đây là luận điểm có giá trị lịch sử - thời đại sâu sắc, thể hiện trí tuệ và tầm vóc vĩ đại của lãnh tụ Hồ Chí Minh.
Giá trị pháp lý của Tuyên ngôn Độc lập còn được thể hiện ở việc tuyên bố chấm dứt ách thống trị gần một thế kỷ của thực dân Pháp, khẳng định trước toàn thế giới sự ra đời của một quốc gia độc lập, có chủ quyền, tự do và bình đẳng với các quốc gia khác. Điều đó đặt cơ sở pháp lý vững chắc cho sự tồn tại và phát triển của Nhà nước Việt Nam mới, đồng thời mở ra kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.
Về giá trị nhân văn, Tuyên ngôn Độc lập thể hiện khát vọng cháy bỏng của dân tộc Việt Nam về quyền sống trong độc lập, tự do, hạnh phúc. Bản Tuyên ngôn là tiếng nói chung của nhân loại tiến bộ, là sự cộng hưởng giữa các giá trị nhân văn phổ quát và truyền thống yêu nước, nhân ái của dân tộc ta. Bản Tuyên ngôn khẳng định: con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự nghiệp cách mạng.
Tuyên ngôn Độc lập - nền tảng tư tưởng cho việc xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa
Xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam là một trong những nhiệm vụ trọng tâm được Đảng và Nhà nước ta khẳng định từ Cương lĩnh năm 1991, tiếp tục phát triển trong các kỳ Đại hội Đảng sau này. Cốt lõi của Nhà nước pháp quyền XHCN là quản lý xã hội bằng pháp luật, đề cao Hiến pháp, bảo đảm mọi quyền lực thuộc về nhân dân, gắn bó mật thiết với mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.
Những tư tưởng trong Tuyên ngôn Độc lập chính đã trở thành nền tảng cho việc xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam:
Một là, khẳng định nguyên tắc quyền lực tối cao thuộc về nhân dân.
Hai là, đề cao quyền con người, quyền công dân.
Ba là, khẳng định độc lập dân tộc là điều kiện tiên quyết để bảo đảm quyền con người.
Những thành tựu trong việc xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa gắn với tư tưởng của Tuyên ngôn Độc lập
Từ khi giành được độc lập đến nay, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước ta luôn coi trọng việc xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN. Hiến pháp năm 2013 tiếp tục khẳng định mô hình Nhà nước pháp quyền XHCN là mô hình tổ chức quyền lực của nhân dân; các quyền con người, quyền công dân được ghi nhận đầy đủ, toàn diện và ngày càng được bảo đảm trên thực tế.
Những thành tựu to lớn trong phát triển kinh tế – xã hội, xóa đói giảm nghèo, bảo đảm an sinh xã hội, nâng cao đời sống nhân dân, mở rộng quan hệ đối ngoại, hội nhập quốc tế sâu rộng… đều phản ánh sức sống mạnh mẽ của những giá trị tư tưởng, pháp lý và nhân văn mà Tuyên ngôn Độc lập đã khẳng định.
Tại tỉnh Lai Châu, quá trình xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN luôn được quán triệt sâu sắc tinh thần Tuyên ngôn Độc lập và các chủ trương lớn của Đảng, đặc biệt là Cương lĩnh năm 1991 (bổ sung, phát triển năm 2011) và Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tỉnh đã đạt được nhiều kết quả quan trọng: Xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; thực hiện dân chủ ở cơ sở, tăng cường khối đại đoàn kết các dân tộc; bảo đảm quyền con người, quyền công dân thông qua chính sách dân tộc, giảm nghèo bền vững, nâng cao đời sống đồng bào vùng cao, biên giới; phát triển kinh tế - xã hội gắn với giữ vững quốc phòng, an ninh, bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia; tích cực mở rộng quan hệ đối ngoại nhân dân, hợp tác với các tỉnh Bắc Lào và Vân Nam (Trung Quốc), tạo môi trường hòa bình, ổn định để phát triển.
Tuyên ngôn Độc lập ngày 2 tháng 9 năm 1945 là văn kiện lịch sử vĩ đại, áng hùng văn bất hủ, vừa mang giá trị tư tưởng, pháp lý, nhân văn sâu sắc, vừa đặt nền móng cho việc xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam. Những tư tưởng bất diệt của Tuyên ngôn đã, đang và sẽ tiếp tục soi sáng con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của dân tộc ta.
Đối với Lai Châu, việc vận dụng giá trị của Tuyên ngôn Độc lập đã giúp tỉnh đạt nhiều thành tựu quan trọng, từng bước xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN từ cơ sở. Thời gian tới, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân trong tỉnh tiếp tục phát huy tinh thần Tuyên ngôn, kiên định mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”, gắn phát triển kinh tế - xã hội với bảo vệ vững chắc chủ quyền biên giới quốc gia.
Tài liệu tham khảo
1. Đảng Cộng sản Việt Nam (2011), Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011).
2. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội.
3. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, tập 4.
4. Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2013), Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
5. Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (2020), Giáo trình Xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, Nxb Lý luận chính trị.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế sâu rộng, việc khẳng định giá trị bền vững của Tuyên ngôn Độc lập, đồng thời phê phán những quan điểm sai trái, thù địch nhằm xuyên tạc nền tảng tư tưởng của Đảng, phủ nhận con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của dân tộc ta là yêu cầu có ý nghĩa đặc biệt quan trọng.
Giá trị tư tưởng, pháp lý và nhân văn của bản Tuyên ngôn Độc lập
Trước hết, Tuyên ngôn Độc lập khẳng định chân lý bất diệt: “Tất cả các dân tộc trên thế giới đều sinh ra bình đẳng, dân tộc nào cũng có quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do”. Bằng cách trích dẫn Tuyên ngôn Độc lập Mỹ (1776) và Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền Pháp (1789), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã vận dụng sáng tạo, nâng quyền con người lên thành quyền dân tộc, đồng thời đặt quyền dân tộc ngang hàng với quyền con người. Đây là luận điểm có giá trị lịch sử - thời đại sâu sắc, thể hiện trí tuệ và tầm vóc vĩ đại của lãnh tụ Hồ Chí Minh.
Giá trị pháp lý của Tuyên ngôn Độc lập còn được thể hiện ở việc tuyên bố chấm dứt ách thống trị gần một thế kỷ của thực dân Pháp, khẳng định trước toàn thế giới sự ra đời của một quốc gia độc lập, có chủ quyền, tự do và bình đẳng với các quốc gia khác. Điều đó đặt cơ sở pháp lý vững chắc cho sự tồn tại và phát triển của Nhà nước Việt Nam mới, đồng thời mở ra kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.
Về giá trị nhân văn, Tuyên ngôn Độc lập thể hiện khát vọng cháy bỏng của dân tộc Việt Nam về quyền sống trong độc lập, tự do, hạnh phúc. Bản Tuyên ngôn là tiếng nói chung của nhân loại tiến bộ, là sự cộng hưởng giữa các giá trị nhân văn phổ quát và truyền thống yêu nước, nhân ái của dân tộc ta. Bản Tuyên ngôn khẳng định: con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự nghiệp cách mạng.
Tuyên ngôn Độc lập - nền tảng tư tưởng cho việc xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa
Xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam là một trong những nhiệm vụ trọng tâm được Đảng và Nhà nước ta khẳng định từ Cương lĩnh năm 1991, tiếp tục phát triển trong các kỳ Đại hội Đảng sau này. Cốt lõi của Nhà nước pháp quyền XHCN là quản lý xã hội bằng pháp luật, đề cao Hiến pháp, bảo đảm mọi quyền lực thuộc về nhân dân, gắn bó mật thiết với mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.
Những tư tưởng trong Tuyên ngôn Độc lập chính đã trở thành nền tảng cho việc xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam:
Một là, khẳng định nguyên tắc quyền lực tối cao thuộc về nhân dân.
Hai là, đề cao quyền con người, quyền công dân.
Ba là, khẳng định độc lập dân tộc là điều kiện tiên quyết để bảo đảm quyền con người.
Những thành tựu trong việc xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa gắn với tư tưởng của Tuyên ngôn Độc lập
Từ khi giành được độc lập đến nay, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước ta luôn coi trọng việc xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN. Hiến pháp năm 2013 tiếp tục khẳng định mô hình Nhà nước pháp quyền XHCN là mô hình tổ chức quyền lực của nhân dân; các quyền con người, quyền công dân được ghi nhận đầy đủ, toàn diện và ngày càng được bảo đảm trên thực tế.
Những thành tựu to lớn trong phát triển kinh tế – xã hội, xóa đói giảm nghèo, bảo đảm an sinh xã hội, nâng cao đời sống nhân dân, mở rộng quan hệ đối ngoại, hội nhập quốc tế sâu rộng… đều phản ánh sức sống mạnh mẽ của những giá trị tư tưởng, pháp lý và nhân văn mà Tuyên ngôn Độc lập đã khẳng định.
Tại tỉnh Lai Châu, quá trình xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN luôn được quán triệt sâu sắc tinh thần Tuyên ngôn Độc lập và các chủ trương lớn của Đảng, đặc biệt là Cương lĩnh năm 1991 (bổ sung, phát triển năm 2011) và Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tỉnh đã đạt được nhiều kết quả quan trọng: Xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; thực hiện dân chủ ở cơ sở, tăng cường khối đại đoàn kết các dân tộc; bảo đảm quyền con người, quyền công dân thông qua chính sách dân tộc, giảm nghèo bền vững, nâng cao đời sống đồng bào vùng cao, biên giới; phát triển kinh tế - xã hội gắn với giữ vững quốc phòng, an ninh, bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia; tích cực mở rộng quan hệ đối ngoại nhân dân, hợp tác với các tỉnh Bắc Lào và Vân Nam (Trung Quốc), tạo môi trường hòa bình, ổn định để phát triển.
Tuyên ngôn Độc lập ngày 2 tháng 9 năm 1945 là văn kiện lịch sử vĩ đại, áng hùng văn bất hủ, vừa mang giá trị tư tưởng, pháp lý, nhân văn sâu sắc, vừa đặt nền móng cho việc xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam. Những tư tưởng bất diệt của Tuyên ngôn đã, đang và sẽ tiếp tục soi sáng con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của dân tộc ta.
Đối với Lai Châu, việc vận dụng giá trị của Tuyên ngôn Độc lập đã giúp tỉnh đạt nhiều thành tựu quan trọng, từng bước xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN từ cơ sở. Thời gian tới, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân trong tỉnh tiếp tục phát huy tinh thần Tuyên ngôn, kiên định mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”, gắn phát triển kinh tế - xã hội với bảo vệ vững chắc chủ quyền biên giới quốc gia.
Tài liệu tham khảo
1. Đảng Cộng sản Việt Nam (2011), Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011).
2. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội.
3. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, tập 4.
4. Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2013), Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
5. Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (2020), Giáo trình Xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, Nxb Lý luận chính trị.
Tác giả: ThS. Nguyễn Thị Cường - Giảng viên khoa Lý luận cơ sở
Ý kiến bạn đọc
Bạn cần đăng nhập với tư cách là Thành viên chính thức để có thể bình luận
Thành viên đăng nhập
- Đang truy cập17
- Hôm nay1,661
- Tháng hiện tại53,597
- Tổng lượt truy cập9,912,918
